آسپیراسیون محتویات معده به ریه یکی ازعوارض جدي و قابل پیشگیري به دنبال تأخیر در تخلیه معده در بیماران بستری در بخش مراقبت های ویژه می باشد که شیوع بسیار بالایی دارد و می تواند باعث افزایش ابتلا به پنومونی و حتی منجر به مرگ بیمار شود. آسپیراسیون زمانی رخ می دهد که غذا، ترشحات، مایعات یا ترکیبات فرارمانند گازوئیل وارد ریه شده و باعث التهاب و پنومونیت شیمیایی شوند. عوامل مستعدکننده آسپیراسیون عبارتند از: تغییر سطح هوشیاری بعلت بیماری ها، آرامبخش ها و بی هوشی ها، درد هنگام بلع (دیس فاژی) به علل نقائص حرکتی مری یا رفلاکس معده، قطع مکانیکی موانع دفاعی مانند انتوباسیون یا تراکئوستومی، استفراغ ثابت بعلل عفونت گوارشی، شیمی درمانی، مواد استفراغ آور مانند ایپکا و بعد از بیهوشی. آسپیراسیون شایع ترین علت پنومونی در بخش مراقبت هاي ویژه است به طوري که خطر ابتلا به پنومونی ناشی ازآسپیراسیون بیماران تحت حمایت تغذیه اي چهار برابر بیشتر از سایر بیماران است. پنومونی بیمارستانی باعث افزایش 13-11 روز در طول بستري در بیمارستان و افزایش 40 هزار دلاري هزینۀ بیمارستان براي هر بیمار مبتلا شده و اصلی ترین عامل مرگ بیماران بستري در بخش مراقبت هاي ویژه محسوب می شود. میزان مرگ و میر پنومونی ناشی ازآسپیراسیون محتویات معده،60-30 درصد گزارش شده است. خطر بروز پنومونی ناشی از آسپیراسیون به ویژه دربیماران تحت تهویه مکانیکی بیشتر است. آسپیراسیون هاي نامحسوس از اطراف کاف لوله تراشه مهم ترین عامل ایجاد پنومونی وابسته به ونتیلاتور است. از جمله عوامل خطرآسپیراسیون می توان به سطح هوشیاري پایین در اثر بیماري یا داروهاي مصرفی، تغذیه از طریق لوله معده، تهویۀ مکانیکی با لوله تراشه و وضعیت طاق باز اشاره کرد. تغذیه از طریق لوله معده و مصرف داروهاي کاهنده اسید معده جهت پیشگیري ازایجاد زخم استرسی در بیماران بستري در بخش مراقبت هاي ویژه باعث قلیایی شدن محتویات معده و تسهیل کلونیزاسیون باکتري ها می شود که مهم ترین منبع عفونت پنومونی در این بیماران است. باکتري هاي کلونیزه شده در معده از طریق آسپیراسیون محتویات معده در ضمن تغذیه از طریق لوله بینی- معدي به دستگاه تنفسی تحتانی راه یافته و منجر به بروز پنومونی شده که یکی از شایع ترین علت مرگ در بیمارانی است که ازطریق لوله، تغذیه می شوند. علائم بالینی ممکن است تا چند هفته بعد از آسپیراسیون بروز نکند و معمولا قابل تشخیص از پنومونی باکتریال نیست. علائم کلاسیک مانند سرفه، تب، خلط عفونی، و انفیلتراسیون منتشر در رادیوگرافی ریه ها وجود دارد. تشخیص بروز آسپیراسیون از طریق بررسی گلوکز ترشحات ریه، اندازه گیري مقدار PH ترشحات ریه، روش آزمایشگاهی بررسی پپسین ترشحات و اضافه کردن رنگ متیلن بلو به فرمولاي تغذیه اي انجام می شود. جهت پیشگیري از این عارضه هم اکنون روشهاي مختلفی از جمله قرار دادن بیماران در وضعیت نیمه نشسته، کنترل فشار کاف لوله تراشه، ساکشن ترشحات بالاي کاف لوله تراشه و تغذیه از طریق لوله بینی- روده اي استفاده می شود. هم چنیـن از داروهاي محرك حرکات دستگاه گوارش مثل اریترومایسین و متوکلوپرامید نیز استفاده می شود که این داروها نه تنها از ایجاد پنومونی پیشگیري نمی کنند بلکه عوارض جانبی هم براي بیمار به همراه دارند. به همین خاطر بهترین و موثر ترین کار پیشگیری از ابتلا به آسپیراسیون می باشد.
نظر دهید